09. januar '09.
Nedavno, u Gradskom muzeju u Somboru održana je izložba "Rimski šlem iz Sivca".
Jedan od najvrednijih antikviteta iz antičkog doba, jedinstveni "Rimski šlem iz Sivca" nađen je u Telečkom potoku, krajem novembra pre tačno pedeset godina.
Nalazač je bio traktorista Milorad Rogić, koji na šlem naišao prilikom dubokog oranja. On je svoj neobični susret sa predmetom starim gotovo dve hiljade godina odmah prijavio upravi nekadašnje Zemljoradničke zadruge "Volođa Knežević", odakle je šlem dostavljen nadležnom muzeju u Somboru, 06. decembra 1958. godine.
Rimski šlem iz Sivca pripada tipu koji se u stručnoj literturi pominje kao tip Niderbiber ili auksilijarno-konjički šlem (Auxiliarz cavalrz helmet). U hronološkom pogledu šlemovi tipa Niderbiber opredeljeni su u glavnom u period kraja II do sredine III veka.
Tipološke karakteristike šlema i način njegove izrade ukazuju da se radi o šlemu posebne konstrukcije koji može da se pripiše naoružanju rimskih pomoćnih trupa. Na osnovu spoljašnjeg izgleda on ne pripada luksuznom naoružanju kakvo može da se očekuje u elitnim trupama rimske vojske, bilo da se radi o legijskoj pešadiji ili o konjičkim trupama.
Najverovatnije se čini pretpostavka da je vlasnik šlema bio rimski vojnik iz pomoćne jedinice koja je u drugoj polovini II i početkom III veka obezbeđivala desnu obalu Dunava i nadgledala prostor Barbarikuma naseljen sarmatskim stanovništvom u neposrednoj blizini limesa. Nalaz šlema mogao bi se povezati sa vojnom posadom stacioniranom u obližnjim rimskim utvrđenjima kod Dalja (Tevtoburgium), Sotina (Cornacvm) i Iloka (Cuccivm), u kojima je potvrđeno prisustvo pomoćnih konjičkih jedinica.
Rimski šlem iz Sivca može, takođe da se dovede u vezu sa kaznenim ekspedicijama i drugim borbenim aktivnostima preduzimanim tokom ratova sa Jazigima 167-171. i 177-178. godine. Upravo tokom ovih ratova ukazala se velika potreba za lakim konjičkim jedinicama koje su dobro poznavale taktiku borbe u ravničarskim oblastima, što dokumentuje dolazak afričkih i sirijskih veksilacija na dunavski limes.
Kognomen vlasnika šlema iz Sivca ukazuje, između ostalog, na osobu helenskog porekla, koja je možda poticala iz istočnih krajeva Carstva, odakle su izmeštane trupe za borbu protiv varvara na Dunavu.
Šlem, iz Sivca, međutim, do danas je bio malo poznat u širim naučnim krugovima, iako se zaista radi o izuzetnom nalazu i važnom svedočanstvu o prisustvu rimske vojske na jednom delu "varvarske" teritorije severno od utvrđenog dunavskog limesa u proviniciji Donjoj Panoniji.
Izložbu u Gradskom muzeju u Somboru otvorio je dr Miroslav Vujović, docent Katedre za Antičku arheologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu koji je ovom prilikom predstavio i zanimljivu i bogato ilustrovanu publikaciju o Rimskom šlemu iz Sivca.
Na izložbi je prezentovana 3D animacija i DVD prezentacija sa konzervatorskim postupkom i rekonstrukcijom šlema.
Izvod iz teksta iz publikacije "Rimski šlem iz Sivca" grupe autora na čelu sa dr Miroslavom Vujovićem, docenta Katedre za Antičku arheologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu.
